(Tijd)pad naar beslissing kabinet

Schaliegas is een hot topic binnen de Europese Unie en ook in Nederland. In tijden waar fossiele brandstoffen schaars worden, biedt het mogelijk een nieuwe energiebron. Tegelijkertijd zorgt het voor onrust in de samenleving, mede wegens de milieugevolgen die kunnen ontstaan door de bijbehorende techniek van fracking. Of het kabinet schaliegaswinning werkelijk gaat toestaan in Nederland zal het bepalen in de structuurvisie Schaliegas.

Voor het kabinet deze structuurvisie kan vaststellen, moeten enkele stappen worden doorlopen. Een aantal van deze stappen heeft reeds plaatsgevonden in 2014, andere stappen worden in de nabije toekomst verwacht:

• Ter voorbereiding van de structuurvisie voeren de ministers van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu een aantal onderzoeken uit. Eén van deze onderzoeken heeft betrekking op de mogelijke milieueffecten door schaliegaswinning. Dit gebeurt in een plan-milieueffectrapport (“plan-MER”). Het concept van de Notitie reikwijdte en detailniveau (“concept notitie”) voor het plan-MER heeft op 28 mei 2014 ter inzage gelegen. Hiertegen konden zienswijzen worden ingediend.
• In navolging op de concept notitie en de ingediende zienswijzen wordt er een definitief plan-MER opgesteld. Op basis van het plan-MER en andere onderzoeken wordt een ontwerp-structuurvisie Schaliegas opgesteld. Deze wordt verwacht na de zomer van 2015. Deze zal zes weken ter inzage worden gelegd.
• Eind 2015 wordt de definitieve structuurvisie Schaliegas verwacht. De structuurvisie zal duidelijkheid verschaffen over de (on)mogelijkheden van schaliegaswinning in Nederland. Tot die tijd zijn proefboringen naar schaliegas niet toegestaan en worden de (drie) reeds verleende exploratievergunningen naar schaliegas aangehouden.

Rol Europese Unie

De Europese Unie heeft zich niet afzijdig gehouden van de schaliegasdiscussie. Op 22 januari 2014 heeft de Europese Commissie haar opinie over schaliegaswinning in de Europese Unie neergelegd in de Aanbeveling betreffende de minimumbeginselen voor de exploratie en productie van koolwaterstoffen (zoals schaliegas) met gebruikmaking van grootvolumehydrofracturering (“Aanbeveling”). De Aanbeveling geeft minimumbeginselen die lidstaten een handleiding kan bieden bij de exploratie en productie van schaliegas, zoals bij het opstellen van een plan-MER. Lidstaten “worden aangemoedigd” deze minimumbeginselen toe te passen wanneer zij hun regelgeving inzake schaliegaswinning aanpassen, maar zij zijn hiertoe niet verplicht. Het opstellen van een plan-MER door de Ministers sluit aan bij de Aanbeveling.

Onderzoek en publicaties

Naar aanleiding van de Aanbeveling en de concept notitie heb ik in het kader van mijn afstudeerscriptie voor de masters staats- en bestuursrecht en Europees recht onderzoek gedaan naar de vraag of de huidige en toekomstige regelgeving rondom schaliegaswinning in Nederland en de Europese Unie in overeenstemming is met de algemene beginselen en milieurechtelijke beginselen van Unie- en nationaal recht. Mijn bevindingen heb ik samengevat en opgenomen in een artikel in het tijdschrift Milieu en Recht. In deze bijdrage worden eerst de algemene beginselen van subsidiariteit, decentralisatie, transparantie, participatie en integratie behandeld. Deze beginselen hebben geen betrekking op de mogelijke milieueffecten van schaliegaswinning, maar kijken naar de vraag hoe er wel of geen publieke acceptatie kan worden gecreëerd ten opzichte van een dergelijk groot en onbekend project als schaliegaswinning in Nederland. Vervolgens worden de milieurechtelijke beginselen van voorzorg en preventie langsgelopen, waarbij wordt gekeken of de nationale en Europese regelgeving de vereisten uit deze beginselen adresseert. Ik concludeer dat de Aanbeveling en de concept notitie enkele aanpassingen behoeven om in overeenstemming te komen met de ratio achter de verschillende beginselen. Mijn onderzoek sluit ik af met enkele concrete aanbevelingen aan de ministers van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu voor het definitief vaststellen van de plan-MER en de bijbehorende structuurvisie Schaliegas.

De publicatie ‘Schaliegaswinning: een gewin voor een ieder en het milieu?‘ is verschenen in Milieu en Recht 2015/64, afl. 5.

Het gehele onderzoek ‘Shale gas extraction: In line with the general (environmental) principles of Union and Dutch law?’ is hier te lezen.

Het bericht ‘Schaliegaswinning: op weg naar een beslissing voor Nederland‘ is een bericht van Stibbeblog.nl.

Anne Vos
Alle posts van Anne Vos